سیاست در دستور‌کار مقامات واشنگتن در قبال ایران چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ وزیر امور خارجه آمریکا در سخنرانی‌ ضدایرانی خود در کتابخانه ریاست جمهوری رونالد ریگان بار دیگر در راستای اظهارات پیشین خود در بنیاد هریتیج (31 اردیبهشت) راهبرد آمریکا علیه ایران را سیاست توامان اعمال فشار به همراه ابراز علاقه برای مذاکره اعلام کرد.

مایک پمپئو در سخنرانی امروز خود (1 مرداد)، که پیش تر رویترز هدف این اظهارات را تلاش برای ایجاد ناآرامی ها در ایران اعلام کرده بود، ضمن بیان اتهامات تکراری علیه جمهوری اسلامی ایران در موضوعات منطقه ای، حقوق بشری، سایبری، به سیاه نمایی از حکومت ایران در راستای راهبرد "ایجاد شکاف میان مردم و حکومت در ایران" پرداخت. علاوه بر این اتهامات، پمپئو در سخنرانی خود به تشریح سیاست توامان "اعمال فشار به همراه ابراز علاقه برای مذاکره" آمریکا در قبال ایران پرداخت.

الف: اعمال فشار بر ایران

وزیر خارجه آمریکا امروز 5 اقدام واشنگتن برای اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران را اینگونه بیان کرد:

گام اول - ماموریت ویژه وزارت خزانه داری آمریکا: اگرچه پمپئو نامی از وزارت خزانه داری آمریکا در سخنرانی خود نبرد ولی با بیان اینکه، "در حال حاضر، ایالات متحده به یک کارزار مالی و دیپلماتیک برای قطع منابع مالی مورد استفاده حکومت ایران برای غنی کردن خودش و حمایت از نابودی و مرگ رو آورده است." به طور علنی از ماموریت ویژه وزارت خزانه داری برای فراهم کردن بستر اعمال فشار علیه ایران پرده برداشت.

گام دوم- اعمال تحریم در بخش انرژی و بانکی: پس از فراهم کردن بسترهای لازم، آنگونه که وزیر خارجه آمریکا می گوید واشنگتن به دنبال اعمال تحریم های جدید علیه ایران در دو بخش انرژی و بانکی خواهد بود. سیاست به صفر رساندن فروش نفت ایران که پیش تر نیز در اظهارات مقامات کاخ سفید به آن اشاره شده بود در این مرحله دنبال می شود. پمپئو در تشریح این گام اینگونه می گوید:" تعهد داریم بیشترین فشار را بر حکومت برای جلوگیری از تولید ثروت و انتقال آن اعمال کنیم و این کار را انجام خواهیم داد. هسته این کارزار را اعمال مجدد تحریم‌ها علیه بخش انرژی و بانکی ایران تشکیل می‌دهد. تمرکز ما همکاری با کشورهای واردکننده نفت خام ایران برای رساندن این واردات به کمترین مقدار و نزدیک صفر تا ۴ نوامبر (۱۳ آبان‌ماه) است"

گام سوم – ایجاد اجماع علیه ایران برای اجرای تحریم ها: پس از خروج آمریکا از برجام، هئیتی آمریکا با سفر به منطقه تلاش می کنند مقامات این کشورها را در اعمال تحریم ها علیه ایران با خود همراه کنند. رایزنی با کشورهایی همچون هند، کره جنوبی و ترکیه که در تحریم های پیشین روابط اقتصادی خود را تا حدودی با ایران حفظ کردند در دستورکار این تیم ضدایرانی قرار دارد. در همین راستا، وزیر خارجه آمریکا برای عملیاتی کردن برنامه های واشنگتن علیه ایران، به تشریح این گام اینگونه می پردازد: " ما از همه کشورها -تمام کشورهایی که از رفتارهای مخرب جمهوری اسلامی به تنگ آمده‌اند- می‌خواهیم به کارزار فشار ما بپیوندند."

گام چهارم- تلاش برای همسو نشان دادن مردم ایران با آمریکا: همانگونه که پیش تر گفته شد مقامات کاخ سفید برای اجرایی کردن اهداف خود به دنبال "ایجاد شکاف میان مردم و حکومت" در ایران هستند. از همین رو، هر یک از مقامات دولت ترامپ در اظهارات خود تلاش می کنند سیاست اعمال فشار واشنگتن علیه ایران را سناریویی برای فشار بر حکومت نه مردم ایران قلمداد کنند. این ادعاها در حالیست که اعمال تحریم های اقتصادی بیشترین تاثیر را در زندگی مردم یک کشور می گذارد. با این وجود، پمپئو در اظهارات خود اینگونه به دنبال فاصله گذاری میان مردم و حکومت ایران است: " چهل سال است که مردم ایران از رهبرانشان شنیده‌اند که آمریکا شیطان بزرگ است. تصور نمی‌کنیم آنها دیگر علاقه‌ای به شنیدن اخبار جعلی داشته باشند." وی حتی در راستای این سناریو، تقسیم بندی رایج مقامات ایرانی را که پیش تر در سیاست های اعلامی واشنگتن به تندرو – مخالف سر سخت آمریکا- و میانه رو – غرب گرا – بیان می شد را کنار گذاشت و گفت" برخی نگران هستند مقابله با جمهوری اسلامی به میانه‌روها لطمه می‌زند، این به اصطلاح میانه‌روها در ایران، هنوز انقلابیون اسلامی با اهداف ضدآمریکایی و غرب‌ستیزانه هستند. توافق هسته‌ای نتوانست مقام‌های ایران را میانه‌رو کند."

گام پنجم – ایجاد شبکه های عملیات روانی برای اقناع افکار عمومی: تمامی گام های 4 گانه مذکور – چه اقدام سخت در قالب تحریم های اقتصادی – و چه اقدامات نرم – تلاش برای همسو کردن مردم ایران با واشنگتن – نیازمند ایجاد بستر عملیات روانی و رسانه ای علیه ایران است. به همین منظور، وزیر خارجه آمریکا در این باره می گوید:" دولت آمریکا در حال راه‌اندازی یک کانال ۲۴ ساعته فارسی‌زبان برای پخش برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی و فعالیت در فضای دیجیتال و رسانه‌های اجتماعی است." تغییرات مدیریتی اخیر در شبکه ها و سایت های ضدانقلاب همچون رادیو فردا، ایران اینترنشنال و بی بی سی را می توان در همین راستا ارزیابی کرد.

ب: ابراز علاقه برای مذاکره با ایران

با تشریح 5 گام مذکور توسط مایک پمپئو، وی در اظهاراتی از علاقمندی مقامات کاخ سفید برای مذاکره با ایران خبر داد و گفت " همان‌طور که ترامپ گفته ما مایل به گفت‌وگو با رژیم ایران هستیم، اما رهایی از فشارهای آمریکا تنها زمانی اتفاق خواهد افتاد که ما شاهد تغییرات ملموس، قابل اثبات و ادامه‌دار در سیاست‌های تهران باشیم. رئیس‌جمهور این را روشن کرده که گفت‌وگو با ایران را دوست دارد و از آن استقبال می‌کند."

این اظهارات اگرچه کاملا با رفتار متخاصمانه فعلی آمریکا در قبال ایران متناقض است ولی با تاکیدی که بر انتظار واشنگتن از ایران برای ایجاد تغییرات ملموس و قابل ثبات در رفتار و سیاست هایش دارد نشان می دهد که تا چه حد همسو و در راستای سیاست نخست "اعمال فشار بر ایران" است. به عبارتی، دولت ترامپ به دنبال ایجاد تغییر در رفتار ایران در جهت سیاست های واشنگتن در حوزه های مختلف است. درست شبیه آن چیزی که در قبال کره شمالی انجام شد. سیاست های منطقه ای و فرامنطقه ای و مسائل داخلی ایران از پیش شرط های مذاکره مدنظر آمریکاست که مقامات کاخ سفید پیش تر نسبت به مخالفت مقامات جمهوری اسلامی ایران نسبت به چنین نشستی آگاهی دارند ولی برای اقناع افکار عمومی در جهت صلح آمیز نشان دادن نیت واشنگتن از یک سو و علاقه شخصی ترامپ در جهت شکستن ناکامی های دولت های پیشین آمریکا – مذاکره با کره شمالی در این راستا بود - چنین ادعایی را مطرح می کنند.